ʻOkakopa 2019 - Ke kākoʻo nei i nā wahine ʻōiwi a me nā kaikamahine

Kākau ʻia e ʻApelila Ignacio, he kupa o ka Tohono Oʻodham Nation a me ka mea hoʻokumu o Indivisible Tohono, kahi hui kaiāulu nāhelehele e hāʻawi i nā manawa kūpono no ka hana civic a me ka hoʻonaʻauao ma mua o ke koho balota ʻana no nā lālā o ka Tohono Oʻodham Nation. He mea koi ikaika ʻo ia no nā wahine, makuahine o ʻelima a me kahi mea pena kiʻi.

He neʻe kaiāulu ʻo Missing and Murdered Indatives Women & Girls e lawe i ka ʻike i nā ola i lilo aku a me ka hana ʻino. ʻO ka mea nui i hoʻomaka ʻia kēia neʻe ʻana ma Kanada ma waena o nā kaiāulu o Nā Aupuni Mua a ua hoʻomaka e iho i lalo i ʻAmelika Hui Pū ʻIa, no ka mea, ʻo ka hapa nui o nā wahine e pili ana i nā kiko i loko o ko lākou mau kaiaulu. ʻO kēia kahi i hoʻomaka ai wau i kaʻu hana ma ka Tohono Oʻodham Nation, e pili ana i nā kiko e hoʻohanohano i ke ola o nā wahine a me nā kaikamahine i lilo i kā lākou no ka hana ʻino.

I nā makahiki ʻekolu i hala iho nei, ua alakaʻi wau ma luna o 34 mau nīnauele me nā ʻohana nona nā makuahine, nā kaikamahine, nā kaikuahine a me nā ʻanakē i hala a nalowale paha i ko lākou ola i ka hana ʻino. ʻO ka manaʻo e hoʻomaopopo i nā Wahine a me nā Kaikamahine ʻōiwi i nalowale a Pepehi ʻia i loko o koʻu kaiāulu, e lawe mai i ka ʻike a no ke kaiāulu nui e ʻike i ka hopena a mākou i ʻike ʻole ai. Ua hālāwai wau me nā kamaʻilio lōʻihi e pili ana i ka paka a me ke kope, ka nui o nā waimaka, ka nui o ka mahalo a me kekahi pushback.

Ua hele mai ʻo Pushback mai nā alakaʻi o koʻu kaiāulu i makaʻu i ke ʻano o waho. Ua loaʻa iaʻu ka pushback mai nā papahana i manaʻo hoʻoweliweli ʻia e kaʻu mau nīnau a i ʻole e hoʻomaka paha ka poʻe e nīnau i ka lawa o kā lākou lawelawe.

ʻO ka neʻe ʻana o Missing and Murdered Indatives Women & Girls e lilo ana i mea kaulana a puni ka ʻāina me ke kōkua o ka pāpaho kaiaulu. Nui a hewahewa nā papa a me nā kānāwai mana i hala ʻole. ʻO ka nele o nā kumuwaiwai me ke komo ʻana i Amber Alerts a me 911 nā kumu āpau i nā wahi kaiāulu a me nā wahi mālama kahi e pepehi ʻia ai nā wahine ʻōiwi ma kahi o 10 mau manawa ke kiʻekiʻe ma mua o ka awelika lāhui. ʻO ka hapanui o nā manawa ke manaʻo ʻia ʻaʻohe mea e nānā ana a ʻaʻohe mea e hoʻopili ana i nā kiko. ʻO ka manaʻo e hoʻohanohano i nā wahine a me nā kaikamahine o koʻu kaiāulu i hoʻomaka i ka hau i loko o kahi papahana noiʻi i makemake ʻole ʻia: i ka pau ʻana o kekahi ninaninau ʻana, hoʻomaka ʻia kekahi e ka ʻimi.

Hoʻomaka ka ʻohana e hilinaʻi iaʻu a ʻoi aku ka māmā a me ka paʻakikī o nā nīnauele e like me ka hoʻomaka ʻana o ka nui o nā wahine i hoʻomake ʻia me ka pau ʻole o ka maka. Ua lilo ia i mea kaumaha loa naʻu. Nui nā mea ʻike ʻole ʻia: pehea e kaʻana like ai i ka ʻike, pehea e pale ai i nā ʻohana mai ka hoʻohana ʻia e nā mea kūkala nūhou a me nā kānaka e ʻohiʻohi ana i nā moʻolelo a me ka poʻe e loaʻa kālā a hana ai i inoa no lākou iho. A laila aia kekahi mau mea paʻakikī paʻakikī e ale: 90% o nā hihia o ka ʻaha i ʻike ʻia i loko o kā mākou ʻaha ʻohana he mau hihia kolohe kūloko. ʻO ke kānāwai Violence Against Women, ka mea e ʻike nei i ka mana o ka ʻohana ma luna o nā lawehala e like me ka hōʻeha kolohe, ʻaʻole i ʻae ʻia e ʻae ʻia.

ʻO ka nūhou maikaʻi i kēia makahiki ma Mei 9, 2019 ka State of Arizona i hoʻoholo i ka House Bill 2570, kahi i hoʻokumu i kahi kōmike noiʻi e ʻohiʻohi i nā ʻikepili e pili ana i ka maʻi ahulau o nā Wahine a me nā Kaikamahine ʻōiwi e nalo ana a pepehi ʻia ma Arizona. Ke hui nei kahi hui o nā kenekoa mokuʻāina, nā lunamakaʻāinana a ka mokuʻāina, nā alakaʻi ʻohana, nā mea kōkua kūpilikiʻi kūloko, nā luna hoʻomalu kānāwai a me nā lālā kaiāulu e kaʻana like i ka ʻike a hoʻomohala i kahi hoʻolālā hōʻiliʻili ʻike.

Ke hōʻuluʻulu ʻia a kaʻana like ʻia ka ʻikepili, hiki ke hoʻomohala i nā kānāwai a me nā kulekele hou e hoʻoponopono ai i nā hemahema i nā lawelawe. ʻIke loa he ala liʻiliʻi wale kēia o ka hoʻomaka ʻana e kamaʻilio i kahi pilikia i hoʻomau ʻia mai ka noho ʻana. Ua hoʻolauna pū ʻo North Dakota, Wakinekona, Montana, Minnesota a me New Mexico i nā kōmike hoʻopaʻa like like. ʻO ka pahuhopu ka hōʻiliʻili ʻana i ka ʻikepili i ʻole a e hoʻopau loa i kēia mai ka hana ʻana i kā mākou kaiāulu.

Pono mākou i kāu kōkua. Kākoʻo i nā wahine ʻōiwi ʻole i kākau ʻole ʻia e ke aʻo ʻana e pili ana i Prop 205, ka hana a ke kūlanakauhale e hoʻolilo iā Tucson i kūlanakauhale Kapu. E kuhi ka manaʻo i ke kānāwai, me nā pale e kūʻē i ka lawe pio ʻana i ka hana ʻino kūloko a me ka hōʻeha kolohe i kāhea i nā mākaʻi e hōʻike i kā lākou hana hoʻomāinoino. Hōʻoluʻolu wau i ka ʻike ʻana he poʻe ka honua holoʻokoʻa e hakakā nei no ke ola me ka ʻole o ka hana ʻino no kā lākou poʻe keiki a no nā hanauna e hiki mai ana.

I kēia manawa ʻike ʻoe, he aha kāu e hana ai?

Kākoʻo i nā Wahine a me nā Kaikamahine ʻōiwi

Ua ʻōlelo ʻo ʻApelila Ignacio o Indivisible Tohono i ka leka uila a i ʻole kāhea aku i kāu US Senator a noi iā lākou e hoʻokau i kahi balota a ka Senate no ka hōʻoia hou ʻana i ke kānāwai Violence Against Women e like me ka mea i hoʻoilina ʻia ma ka ʻAhaʻōlelo. A hoʻomanaʻo, ma nā wahi āpau āu e hehi ai, hele wāwae ʻoe ma ka ʻāina ʻōiwi.

No ka ʻike hou aku a me nā kumuwaiwai kaiāulu, e kipa i Ko mākou Kino, Kā mākou Nā Mōlelo e ka Urban India Health Institute: uihi.org/our-bodies-our-stories