Okthobha 2019 - Ukuxhasa abafazi bomthonyama kunye namantombazana

Ibhalwe ngu-Aprili Ignacio, ummi weSizwe saseTohono O'odham kunye nomseki we-Indivisible Tohono, umbutho woluntu ophantsi obonelela ngamathuba okubandakanya uluntu kunye nemfundo ngaphaya kokuvota kumalungu eSizwe saseTohono O'odham. Ungummeli okhohlakeleyo wabasetyhini, umama wabantwana abahlanu kunye negcisa.

Abadukileyo nababuleweyo Abasetyhini beMveli kunye naMantombazana ngumbutho wezentlalo ozisa ulwazi kubomi obulahlekayo kunye nobundlobongela. Okubaluleke kakhulu le ntshukumo yaqala eCanada phakathi koluntu lweZizwe zokuQala kwaye ukunyuka okuncinci kwemfundo kwaqala ukuhla ukuya e-United States, njengoko uninzi lwabasetyhini lunxibelelanisa amachaphaza phakathi koluntu lwabo. Le yindlela endawuqala ngayo umsebenzi wam kwiTohono O'odham Nation, ndidibanisa amachaphaza ukuhlonipha ubomi bamakhosikazi kunye namantombazana aphulukene nowabo ngenxa yobundlobongela.

Kule minyaka mithathu idlulileyo, ndiye ndaqhuba udliwano-ndlebe olungaphezulu kwama-34 kwiintsapho ezinoomama, iintombi, oodade wabo okanye oomalumekazi abalahlekileyo okanye abaphulukene nobomi babo ngenxa yobundlobongela. Umbono ibikukuvuma aManina naMantombi adukileyo nababuleweyo kwindawo endihlala kuyo, ukuzisa ulwazi kunye noluntu olukhulu ukuba lubone indlela esichaphazeleke ngayo ngokungazi. Ndadibana neentetho ezinde ngecuba nekofu, iinyembezi ezininzi, imibulelo eninzi kunye nokutyhala.

I-Pushback yavela kwiinkokeli kwindawo endihlala kuyo ezazisoyika ukuba iza kujongeka njani ngaphandle. Ndiphinde ndafumana umva kwiinkqubo abaziva besongelwa yimibuzo yam okanye ukuba abantu baya kuqala ukuthandabuza ukufaneleka kweenkonzo zabo.

Intshukumo yabasetyhini abalahlekileyo kunye nababuleweyo bemveli kunye namantombazana iyaziwa ngakumbi kwilizwe lonke ngoncedo lwemidiya yoluntu. Mininzi kakhulu imigangatho kunye nemithetho yolawulo ephelelwe lixesha. Ukunqongophala kwezixhobo ezibandakanya ukufikelela kwii-Amber Alerts kunye ne-911 zizinto zonke kwiindawo zasemaphandleni kunye neendawo zogcino apho abafazi bomthonyama babulawa ngesantya se-10 ngaphezulu kwe-avareji yelizwe. Amaxesha amaninzi kuvakala ngathi akukho mntu uhoyayo okanye akukho mntu udibanisa amachaphaza. Umbono wokuhlonipha abasetyhini kunye namantombazana kwindawo yam waqala ukwenza ikhephu kwiprojekthi yophando ebingalindelekanga: njengoko udliwanondlebe olunye luya kuphela, olunye lwaqala ngokuthunyelwa.

Iintsapho zaqala ukuphalaza imbilini yam kum kwaye udliwano-ndlebe lwaba nzima kwaye lwaba nzima ukuluqhuba njengoko inani labasetyhini ababuleweyo laqala ukwanda kungekho siphelo. Kwaba nzima kum. Kusekho izinto ezininzi ezingaziwa: indlela yokwabelana ngolwazi, indlela yokukhusela iintsapho ekuxhatshazweni ngabacholacholi kunye nabantu abaqokelela amabali kunye nabantu ukuba benze inzuzo okanye bazenzele igama. Kukho neenyaniso ekusanzima ukuziginya: I-90% yamatyala enkundla abonwa kwiinkundla zezizwe zethu ngamatyala obundlobongela basekhaya. UMthetho woBundlobongela obuChasene nabaseTyhini, onika ingqwalasela ulawulo lwezizwe kulwaphulo-mthetho olufana nokuxhatshazwa ngokwesondo, useza kuphinda ugunyaziswe.

Iindaba ezimnandi zezi kulo nyaka nge-9 kaMeyi, i-2019 i-State of Arizona ipasise i-House Bill 2570, eyenze ikomiti yokufunda ukuqokelela idatha malunga nobhubhani wabaNtu abalahlekileyo kunye naMantombazana ase-Arizona. Iqela labameli bakarhulumente, abameli borhulumente bowiso-mthetho, iinkokeli zezizwe, abameli bobundlobongela basekhaya, amagosa ogcino-mthetho kunye namalungu oluntu ahlanganisana ukwabelana ngolwazi kunye nokuphuhlisa isicwangciso sokuqokelela idatha.

Xa idatha iqokelelwe kwaye kwabelwana ngayo, imithetho emitsha kunye nemigaqo-nkqubo inokuphuhliswa ukulungisa izikhewu kwiinkonzo. Ngokucacileyo le yindlela nje encinci yokuqalisa ukujongana nomba othe waqhubeleka ukusukela kubukoloniyali. INorth Dakota, iWashington, iMontana, iMinnesota kunye neNew Mexico nazo ziqalise iikomiti zokufunda ezifanayo. Injongo kukuqokelela iinkcukacha ezingekhoyo kuze ekugqibeleni kunqandwe oku kungenzeki kwiindawo esihlala kuzo.

Sifuna uncedo lwakho. Xhasa abasetyhini beMveli abangamaxwebhu ngokufunda malunga neProp 205, inyathelo lokuqala lesixeko ukwenza iTucson ibe siSixeko esiNgcwelisekileyo. Eli nyathelo liza kulungelelanisa umthetho, kubandakanywa ukhuselo kumaxhoba agxothwayo obundlobongela basekhaya kunye noxhatshazo ngokwesondo athi abize amapolisa ukuba achaze uxhatshazo lwawo. Ndithuthuzelwa kukwazi ukuba kukho abantu ehlabathini lonke abalwela ubomi obungenabundlobongela ebantwaneni babo nakwizizukulwana ezizayo.

Ngoku Uyazi, Uza Kwenza Ntoni?

Ukuxhasa abasetyhini kunye namantombazana emveli

U-Aprili Ignacio we-Indivisible Tohono uthi i-imeyile okanye ufowunele i-Senator yakho yase-US kwaye ubacele ukuba batyhale ivoti ye-Senate malunga nokugunyaziswa kwakhona koMthetho woBundlobongela obuchasene nabaseTyhini njengoko wawugqithiswa kwiCongress. Kwaye khumbula, yonke indawo onyathela kuyo, uhamba kumhlaba weMveli.

Ngolwazi oluthe kratya kunye nezixhobo zoluntu, ndwendwela imizimba yethu, amabali ethu liZiko lezeMpilo lase-Urban Indian: uihi.org/our-bodies-our-stories